పద్య ప్రియులకు హృద్యమైన ప్రబంధం

చెంచులక్ష్మీ కల్యాణము కవి: శ్రీరామడుగు వెంకటేశ్వరశర్మ, వెల: 100/-, ప్రతులకు: విశాలాంధ్ర ఇంకా మేనేజింగ్ ఎడిటర్, నది- అగ్రిగోల్డ్ మల్టిమీడియా, 26-20-44, సాంబమూర్తిరోడ్, గాంధీనగర్, విజయవాడ-3. ఇదొక పద్య ప్రబంధము. కవి బ్రహ్మశ్రీ డాక్టర్ రామడుగు వెంకటేశ్వరశర్మ. ఇతివృత్తం సుప్రసిద్ధం- రెండుసార్లు తెలుగులో చలనచిత్రంగా కూడా వచ్చింది. ఈ మూలకథకు పౌరాణికాధారము మృగ్యము. స్థల పురాణమో కవిప్రోక్తమో జానపద భావనయో ఆధారము. ప్రహ్లాద సంరక్షణకై నృసింహుడు ఉగ్రరూపంలో అవతరించాడు. రాక్షస సంహారం జరిగినా అవతార శాంతి జరుగలేదు. అందువల్ల శ్రీ మహాలక్ష్మియే బింబ ప్రతిబింబ భావముతో చెంచులక్ష్మిగా అవతరించి నరసింహుణ్ణి మురిపించి మరపించిన ఐతిహ్యము. ఇది జానపద గాథ కావటంవల్ల వనచర వృత్తాంతము వారి జీవనశైలి బహుభార్యాత్వము వంటివి కన్పడుతాయి. నేటికీ శ్రీశైలం అడవులలోని చెంచులు మల్లన్నను తమ అల్లునిగా భ్రమరాంబను తమ కూతురుగా భావించి కల్యాణోత్సవ సందర్భంలో తలంబ్రాలు పంపే ఆచారం ఉంది. అంటే వనచరులను ప్రధాన భారతీయ జీవన స్రవంతిలో అంతర్భాగం చేయడానికి కవి పుంగవులు కల్పించిన రచనలుగా భావనలుగా కల్పనలుగా వీటిని భావింపవలసి ఉంటుంది. ఈ గ్రంథ రచయిత ఆధునికుడు. కాని కృతి ప్రాబంధికము. పేరు చెప్పకపోతే ఏ పదహారవ శతాబ్దపు కవియో రచించాడని మనము భ్రమింపవలసి ఉంటుంది. ఈ గ్రంథము ఒక స్పర్థలో బహూకృతినందింది కూడా. శ్రీ సిద్ధేశ్వరానంద భారతీస్వామి చెప్పినట్లు ‘‘్ధరాళమైన శైలిని నిర్దుష్టమైన ధార లలిత సుందరమైన భావన ఈ గ్రంథమునకు అలంకారములై’’ విరాజిల్లుతున్నాయి. భారతదేశంలో ముఖ్యంగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో నృసింహ క్షేత్రముల సంఖ్య నృసింహోపాసకుల సంఖ్య కూడా ఎక్కువగానే ఉంది. ఇది ఐదు అశ్వాసముల సంప్రదాయ ప్రబంధము కవికథా సందర్భ ఔచిత్యాన్నిబట్టి స్వాగతము, ఉత్సాహము వంటి వృత్తములను ప్రయోగించారు. ఇందులో (99వ పుట) చెంచులక్ష్మి, ఆదిలక్ష్ముల మధ్య జరిగిన సవతి పోరు హాస్య రస స్ఫోరకంగా ఉంది. ఒకరు కొంగ అయితే మరొకరు హంస, ఒకరు సింహమయితే మరొకరు గజము. ఇలా సంవాదము సాగింది. ‘‘చెట్టు లెక్కగలవా? నరహరి పుట్టలెక్కగలవా?’’ అనే జానపద గేయము తెలుగువారికి సుప్రసిద్ధమే కదా? తెరతీయన్ విలసిల్లెనంత నదిగో దేదీప్యమానంబుగా కరమాశ్చర్య స సంభ్రమ భ్రమల వేడ్కనముంచు నమ్మాయ యన్ తెరనే తీయగలట్టి యాహరి యె తత్ దృశ్యంబునేకైతవాతెఱకున్ శక్యమె విప్ప నూరెఱుగ మత్త్భేంబునెక్కించెదన్ (79వ పుట. చతుర్థాశ్వసము, వివాహ వర్ణన) ఈ పద్యము మత్త్భే వృత్తములో ఉండటం కవియొక్క ప్రౌఢత్వాన్ని సూచిస్తున్నది. సంస్కృత కావ్యాలల్లో స్ర్తి పాత్రలకు ప్రాకృతం వాడటం సంప్రదాయం. ఇందులో చెంచులక్ష్మికి తన చర వ్యావహారికం వాడారు. ‘‘ఏను ఎవ్వురైతేను నీకేల- పోర- బుంగమీసాల నామాల పోరగాడు! ఏదయిన సూస్తె కొంపకొల్లేరె ఇంక సేరకుర- నన్ను కోరల సిన్నవాడ’’ (45వ పుట) ఇక్కడ ‘కొంపకొల్లేరు’ అనేది ఒక తెలుగు సామెత- వెంకటేశ్వరశర్మ నృసింహానుగ్రహం కలవారు. కాబట్టే ఈ యుగంలో ఇలాంటి రచన చేయగలిగారు. పద్యము హృద్యమని నిరవద్యమని అజరామరనీ మళ్లీ ఆ కాలంలో నిరూపించారు. మద్యప్రియులు టుమ్రీలను ఆదరించినట్లే పద్యప్రియులు హృద్యంగా ఈ కృతిని సుకృతిని బహూకృతిగా ఆదరిస్తారు. దీనిపేరే కల్యాణము. కాబట్టి ఇది కల్యాణకారకము.